Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639)
İran’ın hileyle Bağdat’ı işgal etmesi nedeniyle lV. Murat, Revan ve Bağdat olmak üzere İran’a iki sefere düzenler. İran’ın barış istemesi üzerine Kasr-ı Şirin antlaşması imzalandı. Buna göre;
1)Azerbeycan ve Revan İran’a bırakıldı.
2)Bağdat Osmanlılara verildi
3)Zağaros dağları iki devlet arasında sınır oldu.
Not: Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti ve İran arasında uzun süreli bir barış hakim oldu. Bugünkü Türk-İran sınırı bu antlaşmaya göre çizildi.
Küçük Kaynarca Antlaşması (1774)
Maddeleri
1.Kırım, dini bakımdan Halife’ye bağlı kalmak koşuluyla bağımsız olacak
-Kırım’ın ayrılması ile ilk defa bir müslüman ülke Osmanlı Devletinden ayrılarak bağımsız oldu.
-İlk defa halifelik siyasi bir amaçla kullanıldı. İlk defa halifelik uluslar arası bir antlaşmada geçti.
2.Ruslar, Osmanlı Devletindeki Ortodokslar’ın koruyuculuğunu üstlenecek
-Fatih zamanından beri Osmanlı Himayesinde bulunan Ortodokslar, bu antlaşma ile Rusların himayesine verildi.
-Rusya, Ortodoksları bahane ederek içişlerimize karışma fırsatını elde etti.
3.Ruslar, İstanbul’da devamlı bir elçi bulundurabilecek
4.Azak kalesi ve dolayları Rusya’ya verilecek
-Karadeniz bir Türk gölü olmaktan çıktı.
5.Rusya, Karadeniz ve Akdeniz’de donanma bulundurabilecek
6.Rusya, Osmanlı topraklarında ticaret yapabilecek ve kapitülasyonlardan yararlanabilecek
-İlk defa Rusya’ya Kapitülasyon verildi.
7.Ruslar, diledikleri yerlerde konsolos açabilecekler
-Rusların içişlerimize karışmasına ve azınlıkları kışkırtmalarına neden oldu.
8.Rusya’ya savaş tazminatı ödenecek
-Osmanlı Devleti, tarihte ilk defa savaş tazminatı ödedi.
9.Rusya, şartlı olarak Eflak, Boğdan, Basarabya ve Ege adalarını geri verecek
Kütahya Antlaşması (1833)
Nedenleri
1)M. Ali Paşa’nın Osmanlı Ordusunu yenerek Adana’ya girmesi. Ardından bir Osmanlı Ordusunu da Konya’da yenmesiyle kendisine İstanbul yollarının açılması
2)ll. Mahmut’un Rusya’dan yardım istemesi üzerine Rus donanmasının İstanbul’a gelmesiUYARI: Rusya’nın İstanbul’a gelmesi; Mısır sorununu uluslararası bir mesele haline getirdi.
3)Rusya’nın Osmanlı Devleti üzerinde nufuz sahibi olmasını istemeyen İngiltere ve Fransa’nın araya girmesi nedeniyle; Osmanlı Devleti ile M.Ali Paşa arasında; İngiltere ve Fransa’nın baskısıyla Kütahya antlaşması yapıldı.
Antlaşmanın Maddeleri
1.Mehmet Ali Paşa’ya Mısır ve Girit valiliğinin yanında Suriye valiliği de verildi.
2.M. Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’ya Cidde valiliğinin yanında Adana valiliği de verildi.
Sonuçları:
1)İki taraf da bu antlaşmadan memnun olmadığından yeniden savaş hazırlıklarına giriştiler.
2)Osmanlı Devleti; Kavalalı Mehmet Ali Pasa’nın ikinci bir isyanı durumunda İngiltere ve Fransa’nın yardımlarına güvenmediğinden Rusya ile Hünkar İskelesi antlaşmasını yaptı.
Londra Boğazlar Antlaşması (1841)
Nedenleri
1)Hünkar İskelesi antlaşmasının süresinin bitmesi üzerine İngiltere, boğazlar sorununu çözmek istiyordu.
2)Bu antlaşma İngiltere ve Fransa’nın çıkarlarına ters düştüğünden bu sorunu çözmek istemesi
3)Mısır sorunun çözülmesiyle sıra boğazlara geldi.
Antlaşmanın Maddeleri
1.Boğazlar, Osmanlı Devletinin hakimiyetinde kalacak
UYARI: Boğazlar; ilk defa uluslararası statüye bağlandı
2.Boğazlar; Bütün devletlerin savaş gemilerine kapatılacak
UYARI: Rus donanması Karadeniz’e hapsedildi. Böylece Rusya’nın boğazlardaki hakimiyeti son buldu.
Sonuçları
1)Osmanlı Devleti’nin boğazlar üzerindeki hakları sınırlandırıldı.
2)Boğazların koruyuculuğu beş devlete bırakıldı. Bunlar; İngiltere, Fransa, Avusturya, Rusya ve Osmanlı Devletleriydi.
3)Avrupa’lı devletler, Rusya’nın aşırı isteklerini engellediler.
4)İngiltere ve Fransa bu antlaşmada karlı çıkmış, Rusya ise zararlı çıkmıştı.
5)Osmanlı Devleti’nin İngiltere ile 1838 yılında imzaladığı Baltalimanı ticaret antlaşması nedeniyle, Osmanlı Devleti İngiltere’nin bir açık pazarı haline geldi.
LONDRA KONFERANSI (SÖZLEŞMESİ) (1840)
Nedenleri:
1)Osmanlı Devleti’nin Rusya ile Hünkar İskelesi antlaşmasını imzalamasının Avrupalı devletleri rahatsız etmesi.
2)Avrupalılar, Mısır sorununu Osmanlı Devleti’nin bir iç sorunu olmaktan çıkarıp bir Avrupa sorunu haline getirmesi.
3)Kavalı M. Ali Paşa’nın yeniden isyan ederek Osmanlı Ordusunu Nizip’te yenmesini Avrupalılar’ın fırsat bilmesi.
4)Osmanlı Devleti 1838’de İngiltere’ye yeni ticari ayrıcalıklar tanıyarak desteğini almaya çalıştı. (Baltalimanı antlaşması)
5)İngiltere, Avusturya, Rusya, Prusya ve Osmanlı Devleti’nin katılmasıyla Londra’da bir konferans düzenlendi.
Londra Antlaşması’nın Maddeleri
1.Mısır, Valiliği Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya bırakıldı.
2.Osmanlı Devleti’nin imzaladığı antlaşmalar Mısır için de geçerli olacaktı.
3.Suriye, Girit ve Adana Osmanlı Devletine bırakıldı.
4.Mısır, Osmanlı Devletine vergi verecek ve Osmanlı donanmasını geri iade edecek
Sonuçları:
1)Mısır’ı destekleyen Fransa bu konferansa katılmadı.
2)Kavalalı Mehmet Ali Paşa bu antlaşmayı kabul etmedi.
3)Osmanlı ve İngiliz donanması Suriye ve Mısır kıyılarını abluka altına aldı. Akka kalesi Mısır’dan alındı. Mehmet Ali Paşa, Londra antlaşmasını kabul etmek zorunda kaldı. Böylece Mısır sorunu çözüldü.
4)Mısır; içişlerinde serbest, dış işlerinde Osmanlı Devletine bağlı imtiyazlı bir eyalet haline geldi.
5)Bu isyan sırasında, Tanzimant fermanı ilan edildi. (1839)
6)Osmanlı Devleti’nin bir valisine söz geçiremediği ortaya çıktı.
Pasarofça Antlaşması (1718)
Antlaşma’nın Maddeleri
1.Yukarı Sırbistan (Kuzey Sırbistan) Belgrat ve Banat Avusturya’ya verildi.
2.Mora Osmanlılarda kaldı.
3.Dalmaçya, Bosna ve Arnavutluk kıyılarından bazı yerler Venediklere verildi.
Sonuçları
1)Osmanlı Devleti, Karlofça’da kaybettiği Mora’yı geri alarak Ege denzindeki güvenliğini sağladı.
2)Belgrat’ın Avusturya’ya bırakılmasıyla Avusturya’nın Balkanlar siyaseti başladı.
3)İngiltere ve Hollanda bu savaş sırasında arabuluculuk yaptıklarından onlara verilen kapitülasyonlar genişletildi.
4)Bu antlaşma ile batının üstünlüğü kabul edildiğinden köklü ıslahatlara girişildi. Böylece Lale devri başladı.
Prut Antlaşması (1711)
1.Azak kalesi Osmanlı devletine verilecek
2.Demirbaş Şarl ülkesine dönebilecek
3.Ruslar, Lehistan işlerine karışmayacaklar
4.Ruslar, İstanbul’da sürekli elçi bulunduramayacaklar.
5.Osmanlı esirleri geri verilecek
Önemi
1)Osmanlı Devleti bu antlaşma ile Rusya’dan İstanbul antlaşması ile kaybettiği yerleri geri aldı.
2)Bu durum Karlofça antlaşması ile diğer devletlere karşı kaybettiği yerleri geri alma ümidini doğurdu.
3)Rusya, bu antlaşma ile Osmanlı Devletine karşı İstanbul antlaşmasıyla kazandığı avantajları kaybetti.
4)Osmanlı Devleti bu antlaşmadan gerektiği gibi yararlanamadı
Serav Antlaşması (1618)
İran’ın Nasuh Paşa antlaşmasına göre vad ettiği ipekleri vermemesi nedeniyle iki devlet yeniden savaştı. İran’ın yapılan savaşta yenilmesi ve barış istemesi üzerine Nasuh paşa antlaşmasına uyması koşuluyla Serav antlaşması yapıldı.
Uşi Antlaşması (18 Ekim 1912)
1.Osmanlı Devleti Trablusgarb ve Bingazi’yi boşalttı.
UYARI: Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki Son toprağı’da elinden çıktı.
2.Oniki adayı geçici bir süre için elinde bulunduracak.
UYARI: Oniki ada; Balkan savaşları nedeniyle İtalya’ya geçici bir süre için verildi. Ardından l. Dünya savaşında İtalya ile ayrı ittifakta bulunmamız nedeniye burasını geri alamadık. Lonzan antlaşmasında ise; burasını İtalya’ya bıraktık. İtalya; ll. Dünya savaşından sonra Oniki adayı Yunanistan’a bıraktı.
3.İtalya, Kapitülasyonlar’ın kaldırılışında Osmanlı Devleti’ne yardımda bulunacak
UYARI: Kapitülasyon: Osmanlı Devleti’nin Avrupalı Devletlere verdiği ticari ayrıcalıklardır. Osmanlı Devleti’nin ayrıcalıklar verdiği devletler de şunlardır:
1)İlk ayrıcalıklar Fatih döneminde Venedikler’e verildi. (1479)
2)Fransa’ya Kanuni döneminde verildi. (1535)
3)İngiltere’ye lll. Murat döneminde verildi. (1578)
4)Hollanda’ya l. Ahmet döneminde verildi. (1612)
5)Avusturya’ya l. Ahmet döneminde verildi. (1616)
6)Rusya’ya l. Abdülhamit döneminde verildi. (1774)
7)Fransa’ya verilen kapitülasyonlar l. Mahmut döneminde (1740) sürekli hale getirildi. Kapitülasyonlar; Lozan’da kesin olarak kaldırıldı.
Sonuçları:
1)Oniki ada elimizden çıktı.
2)İtalya, Ege ve Akdeniz’e yarleşti.
3)İtalya ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan ilk yazılı antlaşmadır.
4)Osmanlı Devleti, bu savaş sırasında İtalya’ya ekonomik ambargo uyguladı.
5)Osmanlı Devleti’nin artık kendi topraklarını dahi koruyamayacak bir durumda olduğunun anlaşılması, Balkan uluslarını cesaretlendirdiğinden, Balkan savaşlarının başlamasına neden oldu.
6)Mustafa Kemal’in Emperyalistler’e karşı ilk mücadelesinin verdiği savaştır.
7)Mustafa Kemal’in, bir halk hareketini organize edebilmesini ve bir nevi kurtuluş savaşının provasını yapmasını sağladı.
Vasvar Antlaşması (1664)
Nedenleri:
1)Avusturya’nın Erdel’in içişlerine karışması
2)Fazıl Ahmet Paşa’nın Uyvar’ı alması
Antlaşma Maddeleri
1.Erdel Osmanlı’ya bağlı kalacak
2.Uyvar ve Novigrad Osmanlılar’a bırakılacak
3.Avusturya savaş tazminatı ödeyecek
4.Avusturya, Erdel’in içişlerine karışmayacak.
Not: Bu antlaşma ile Osmanlı Devletinin Avusturya ile yaptığı son kazançlı antlaşmadır.
Ziştovi Antlaşması (1791)
Nedenleri
1)Fransız ihtilalinin çıkması
2)Fransa’nın Avusturya’ya saldırması
3)Avusturya’nın Fransa’ya karşı savaşabilmek için Osmanlı Devleti ile barış anlaşmasını imzalamak zorunda kalması.
Maddeleri
1)Avusturya işgal ettikleri toprakları boşaltacak
2)Orsova kasabası Avusturya’ya bırakılacak
3)Avusturya, Rusya’ya karşı açık ve gizli hiçbir yardımda bulunmayacak.
-Bu savaş, Osmanlı Devleti ile Avusturya arasındaki son savaştır. Bundan sonra, Avusturya’da gittikçe zayıflayacak.
Zitvatorok Antlaşması (1606)
Nedenleri:
1)Avusturya’nın Kanije kalesine saldırması ve Tiryaki Hasan Paşa’nın burayı güçlü bir şekilde savunması üzerine Avusturya barış istedi.
2)Anadolu’da Celali isyanları
3)İran savaşları nedeniyle l. Ahmet zamanında zitvatoruk antlaşması yapıldı.
Antlaşma Maddeleri
1.Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı’ya bırakıldı.
2.Avusturya, Osmanlı Devletine savaş tazminatı ödedi.
3.Avusturya Arşidükası kutsal Roma-Germen İmparatoru kabul edilecek ve protokol bakımından Osmanlı Padişah’ına denk sayılacaktı.
Not: Bu antlaşma ile Osmanlı Devletinin erdi. Böylece 1533 İstanbul Antlaşması ile Avusturya’ya karşı olan siyasi üstünlüğü sona erdi. Böylece bir eşitlik sağlanmıştır
02.10.07 20:55