Osmanlı Devleti'nin İmzaladığı Antlaşmalar(1)

Osmanlı Devleti'nin İmzaladığı Antlaşmalar


Osmanlı Devleti'nin İmzaladığı Antlaşmalar

Atina Antlaşması (14 Kasım 1913)
Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında yapıldı.
1.Girit adası , Yanya ve Selanik Yunanistan’a verilecek
2.Gökçeada, Bozcaada ve Meis dışındaki bütün adalar Yunanistan’a bırakılacak
3.Yunanistan’da kalan Türkler’in durumu ve sahip olacakları haklar daha sonra saptanacak.


Ayastafanos Antlaşması (1878)
1.Büyük bir Bulgaristan krallığı kurulacak
2.Bosna-Hersek’e özerklik verilecek
3.Sırbistan, Karadağ ve Romanya tam bağımsızlık verilecek
4.Kars, Ardahan, Batum ve Doğu Beyazıt Rusya’ya verilecek
5.Tesalya Yunanistan’a verilecek
6.Girit ve Ermenistan’da ıslahat yapılacak
7.Osmanlı Devleti; Rusya’ya tazminat ödeyecek

UYARI: Ayastafanos ve Sevr antlaşmaları imzalanmasına rağmen uygulanamadı.
NOT: Osmanlı Devleti; Rusya’ya vereceği savaş tazminatının çok ağır olması nedeniyle bunun yarısı karşılığında Kars, Ardahan, Doğu Bayezit, Eleşkir ve Batum’u Rusya’ya verdi.


Berlin Antlaşması (1878)
Rusya’nın Osmanlı Devletini parçalamasını kabul etmeyen Avrupalı Devletler, olaya mudahale ettiler. İngiltere, Fransa, Osmanlı, Rus, Avusturya ve Almanya Berlin’de toplanarak yeni bir antlaşma imzaladılar.

Antlaşmanın Maddeleri
1.Bulgaristan üçe ayrıldı.
a)Makadonya Osmanlı Devletine bırakıldı
b)Doğu Rumeli özerk oldu.
c)Osmanlı Devleti’ne bağlı ve vergi ödeyen bir Bulgar Prensliği kuldu.
2.Bosna-Hersek Osmanlı Devleti’ne hukuken bağlı olacak, fakat Avusturya’ya bırakılacak
3.Karadağ, Sırbistan ve Romanya bağımsız olacak
UYARI: Osmanlı Devleti’nin çoğunluğu bağımsızlık elde etti.
4.Kars, Ardahan ve Batum Ruslar’a; Doğu Bayezit Osmanlı Devleti’ne bırakılacak
NOT: 16 Mart 1921 yılında Ruslar’la yapılan Moskova antlaşmasıyla Kars ve Ardahan Türkiye’ye; Batum ise Gürcistan’a bırakıldı.
5.Tesalya Yunanistan’a bırakılacak
6.Ermeniler’in oturduğu bölgede ıslahatlar yapılacak
UYARI: Ermeni sorunu ilk defa uluslararası bir antlaşmada geçerek, dünya gündemine girdi.
7.Osmanlı Devleti; Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek

Sonuçları:Osmanlı-Alman yakınlaşması başladı.
NOT: Almanya’nın bu konferansta Osmanlı Devleti’ne yakınlık göstermesi Osmanlı-Alman dostluğunu getirdi.
Anlaşmadan önce Osmanlı Devleti Berlin antlaşmasında İngiltere’nin desteğini almak için; Kabrıs’ı İngilizler’e üs olarak verdi.

Bucaş Antlaşması (1672)
Lehistan’ın Osmanlıların himayesinde bulunan Ukrayna Kazaklar’ına saldırması üzerine lV. Mehmet ve Köprülü Fazıl Ahmet Paşa sefere çıkar. Lehistan’ın barış istemesi üzerine Bucaş antlaşması imzalanır.
Antlaşmanın Hükümleri

1.Podolya toprakları Osmanlı Devletine bırakılacak
2.Ukrayna Türk himayesinde olacak
3.Lehistan Osmanlı Devletine vergi ödecek

Sonuçları:
1) Lehistan Diyet meclisinin anlaşmadaki vergi maddesini kabul etmemesi üzerine savaş dört yıl daha sürdü.
2)Savaşın Sonunda yılında vergi maddesi anlaşmadan çıkartılarak Bucaş antlaşması yürürlüğe girdi. (1676 Zoravno antlaşması ile yürürlüğe girdi.)
Not: Bucaş antlaşması, Osmanlı Devleti’nin batıda son toprak kazandığı antlaşmadır

Bükreş Antlaşması (1812)
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında yapıldı. Böylece Ruslar’la yapılan savaş da sona erdi. Buna göre;

1.Eflak ve Boğdan; Osmanlı Devleti’ne geri verildi.
2.Prut nehri iki devlet arasında sınır oldu.
3.Sırbistan’a ayrıcalıklar verilmesi kabul edildi.
UYARI: Osmanlı Devletinde; ilk defa bir azınlık topluluğu ayrıcalıklar elde etti. Bu olay, milliyetçilik hareketlerin hızlanmasına neden oldu.

Sonuçları:Osmanlı Devleti Rusya’ya karşı biraz daha geriledi.
Not:Bu olaylar dış politika da sürerken, İstanbul’da kabakçı Mustafa isyanı çıktı. lll. Selim 1807 yılında tahttan indirildi. Yerine lV. Mustafa padişah oldu. Rusçuk ayanı Alemdar Mustafa paşa’nın İstanbul’a gelmesiyle lV. Mustafa tahttan indirilerek yerine ll. Mahmut tahta getirildi. (1808)


Edirne Antlaşması (1829)
1.Yunanistan bağımsız olacak
2.UYARI: Osmanlı Devletinden ayrılarak ilk defa bağımsız olan azınlık Yunanistan oldu.
3.Eflak, Boğdan ve Sırbistan iç işlerinde serbest olacaklar
4.Kafkaslar’da ve Rumeli’de bazı yerler Ruslar’a bırakılacak
5.Rus ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçebilecekler
6.Rusya’ya savaş tazminatı verilecek

Önemi
1)Ruslar’a yüklü miktarda savaş tazminatı ödendi. Bu durum ıslahatların yapılmasını zorlaştırdı.
2)Bükreş antlaşmasıyla ilk ayrıcalık kazanan Sırplar, bu antlaşma ile Özerk oldular.
3)Dengelerin değiştiğini iddia eden Fransa, Cezayir’i işgal etti. (1830) Böylece Osmanlı Devleti’nin, kuzey Afrika’da ilk kaybettiği toprak Cezayir oldu.


Edirne-Segedin Antlaşması
Nedenleri
1)Osmanlı kuvvetlerinin Erdel Beyi Hunyadi Yanoş’a yenilmesinin Avrupalılar’ı cesaretlendirmesi
2)Avrupa’da Osmanlılar’a karşı bir haçlı ordusunun oluşturulması
3) Karamanoğullarının Anadolu’da saldırıya geçmesi
Not: Osmanlı Devleti bütün bu olumsuzluklara rağmen savaşamayacağını düşünerek kendi aleyhinde olan bu antlaşmayı Macar kralı ile yaptı.

Antlaşma Maddeleri
1)Sırp krallığı Osmanlılara vergi vermek koşuluyla bağımsız olacak
2)Tuna nehri iki devlet arasında sınır olacak
3)Eflak, Osmanlılara vergi vermek koşuluyla Macaristan’a bağlanacak
4)Antlaşma on yıl süreyle geçerli olacak
Sonuçları
1.Osmanlılar’ın Balkanlarda imzaladığı ilk antlaşmadır.
2.Osmanlılar’ın Balkanlarda rahatlanmasını ve yeniden toparlanmasını sağladı.
3.ll. Murat tahtı 12 yaşındaki oğlu ll. Mehmet’e bıraktı.
Not: ll. Murat, tahtı kendi isteği ile bırakan tek Osmanlı Padişahı’dır.


Ferhat Paşa Antlaşması (1590)
Nedenleri:
1)Safevi Şahı’nın ölümü üzerine lll. Murat bu durumdan yararlanmak istemesi
2)Osmanlı ordularının Aşağı kafkasya bölgesi olan Hazar denizi kıyılarına kadar ilerlemeleri üzerine İran’ın barış istemesi

Sonuçları :Buna antlaşmaya göre; Azerbeycan, Gürcistan, Luristan, Dağıstan, Tiflis, Şiran ve Tebriz Osmanlı Devletine verilir.
Not: Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti doğudaki en geniş sınırlarına ulaştı. İlk defa Hazar denizine kadar ulaştı.


Hünkar İskelesi Antlaşması (1833)
Antlaşmanın Maddeleri
1.Osmanlı Devleti ve Rusya, savaş zamanlarında birbirlerine yardım edecekler
2.Osmanlı Devletine herhangi bir saldırı olursa Rusya, Osmanlı Devletine yardım edecek. Ancak, Rusların masraflarını Osmanlı Devleti ödeyecek
UYARI: Rusya; Osmanlı Devletini himayesine böylece aldı.
3.Rusya’ya bir saldırı olursa, Osmanlı Devleti sadece boğazları kapatacak. (Asker ve Donanma göndermeyecek)
UYARI: Ruslar’ın Boğazlar üzerinde yeni haklar elde etmesini ve boğazlar sorununun doğmasına neden oldu. Rusya’nın Karadeniz’deki güvenini artırdı.
4.Antlaşma sekiz yıl sürecek

Önemi:
1)Osmanlı Devleti’nin boğazlar üzerindeki egemenlik hakkını kullanarak imzaladığı son antlaşmadır. Bundan böyle boğazlar sorunu uluslararası konferanslarda çözülecek
2)İngiltere ve Fransa’nın çıkarlarını tehlikeye düşürdü.


İstanbul (İbrahim Paşa) Antlaşması (1533)
Kanuni, İran üzerine sefer düzenlemek amacında olduğundan bu antlaşmayı imzaladı. Bu antlaşmaya göre;
1.Avusturya kralı protokol bakımından Vezir-i Azama denk sayılacak
2.Avusturya, Jan Zapola’nın Macar karllıını tanıyacak
3.Avusturya, Osmanlı Devletine vergi verecek.

Sonuçları:
1)Avusturya; Osmanlı Devleti’nin üstünlüğünü kabul etti.
2)Osmanlı Devleti, Avusturya üzerinde yaptırım gücüne sahip oldu.
3)Macar kralı’nın ölümü üzerine Ferdinand, Budin’i aldı. Bunun üzerine Kanuni Budin’e bir sefer düzenleyerek, burayı alarak Budin’i eyaletini kurdu.(1541) Böylece Macaristan’ın bir kısmı Osmanlı Devletine bağlandı.
4)Avusturya ile İstanbul antlaşması esas alınarak bir antlaşma imzalandı. Böylece Macaristan üçe bölündü. Bunlar;
a)Osmanlılara bağlanan
b)Avusturya’ya bırakılan Kuzey Macaristan
c)Osmanlı Devletinin himayesinde olan Macaristan.



İstanbul Antlaşması (1700)

Rusya, kutsal ittifaka sonradan katıldığından ve daha karlı bir antlaşma yapmak için savaşı sürdürmesinden dolayı, Rusya ile ayrı bir antlaşma yapıldı.
Antlaşmanın Maddeleri
1.Azak kalesi Rusya’ya bırakıldı.
Not: Ruslar, Azak kalesiyle Karadeniz’e ilk defa bir çıkış elde ettiler.
2.Ruslar İstanbul’da bir elçi bulundurabilecekler.
3.Kudüs’ü serbestçe ziyaret edebilecekler.
Not: Ortodoksların liderliği yolunda bir adım attılar.

Sonuçları
1)Osmanlı Devleti Rusya’ya karşı ilk defa bu antlaşma ile toprak kaybetti.
2)Osmanlı Devleti, Rusya’ya verdiği bu hakları daha sonra geri almak için gerileme döneminde yoğun savaşlar yapacak

NOT:Ruslarla ilk antlaşma olan Bahçesaray Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın Çehrin kalesini alması üzerine 1681 yılında yapıldı.


İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913)
Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında yapıldı. Buna göre;
1.Bulgaristan; Kırklareli, Dİmetokya ve Edirne’yi geri verecek
2.Türk-Bulgar sınırı Meriç nehri olacak
3.Kavala ve Dedeağacı Bulgaristan’a bırakılacak
4.Antlaşmanın Bulgaristan’da kalan Türklerle ilgili maddeleri ise şunlardı;
5.Bulgaristan’da kalan Türkler, Bulgarlarla eşit hakara sahip olabileceklerdi.
UYARI: İlk defa Türkler azınlık satatüsüne sahip olabildiler.
a)Dileyen Türkler, dört yıl içinde Osmanlı Devleti’ne geri dönebileceklerdi.
b)İlk ve Ortaokullarda Türkçe eğitim yapılabilecek
c)Bulgaristan’da kalan Türkler, mülk edinebilecek
d)Türkler, Müftülerini kendileri seçebilecekler


Karlofça Antlaşması (1699)
1.Temeşvar ve Banat hariç bütün Macaristan ve Erdel Avusturya’ya bırakıldı.
2.Podolya ve Ukrayna Lehistan’a verildi.
3.Mora ve Dalmaçya kıyıları Venedik’lere bırakıldı.
4.Antlaşma 25 yıl geçerli olacak

Sonuçları
1)Karlofça antlaşmasıyla Osmanlı Devleti ilk defa büyük çaplı bir toprak kaybına uğradı.
2)Avrupalılar savunmadan saldırıya geçtiler.
3)Osmanlı Devletini’nin askeri gücünün yetersizliği ortaya çıktı.
4)Osmanlı devletinin topraklarının paylaşılmaya yönelik yapılan ilk antlaşmadır.
5)Macaristan’ın kaybedilmesiyle, Osmanlı Devleti’nin Orta Avrupa egemenliği son buldu.
6)Kutsal İttifaka karşı sefere çıkan ll. Mustafa, ordusunun başında sefere çıkan son Osmanlı padişahıdır.
7)Rusya karlofça antlaşması ile bir ateşkes imzaladı. Barış antlaşması ise bir yıl sonra İstanbul’da yapıldı.